Lezing 'Realisme en reductionisme' door Arjen Kleinherenbrink

Realisme en reductionisme: vaste grond in een zwermende wereld

Het hedendaagse denken over de aard van onze realiteit wordt gedomineerd door twee tegengestelde bewegingen. Enerzijds beweren veel filosofen dat de talloze entiteiten in onze leefwereld (inclusief wijzelf) slechts illusies zijn. Zulke denkers zien de dingen om ons heen slechts als krachteloze neveneffecten van één zaak die uiteindelijk de dienst uitmaakt. Alleen die zaak verdient daarom het predicaat 'reëel'. Afhankelijk van wie je het vraagt kan het daarbij gaan om bijvoorbeeld subatomaire deeltjes, het menselijke brein, de logica van de markt, of de wetmatigheden van de evolutie. Anderzijds stellen minstens zoveel filosofen dat onze realiteit überhaupt niet begrepen kan worden. Zij denken dat de mate waarin we beïnvloed worden door bijvoorbeeld taal, politieke machtsspelen en culturele achtergrond het onmogelijk maakt om de realiteit vanuit een neutraal standpunt te doordenken.

Deze patstelling verlamt het denken: óf we reduceren de overweldigende diversiteit om ons heen op monotone wijze steevast tot één en hetzelfde ding, óf we roepen bij ieder object dat we allemaal te partijdig zijn om er iets zinnigs over te zeggen.

Sinds het begin van deze eeuw proberen twee groepen filosofen - de zogenaamde 'nieuwe materialisten' en 'speculatief realisten' - uit dit valse dilemma te ontsnappen. Zij proberen de wereld weer in al haar variatie en complexiteit te doorgronden. Twee belangrijke inspiratiebronnen voor deze ontluikende genres zijn de Franse filosofen Gilles Deleuze (1925-1995) en Michel Serres (1930-). Grote delen van hun oeuvres bestaan uit een denkbeweging die in eerste instantie onmogelijk lijkt: het helder en concreet doordenken van een realiteit vol ambigue entiteiten die weigeren om hun essentie aan ons te onthullen. Tijdens Realisme en Reductionisme zullen we het denken van Deleuze en Serres reconstrueren en zien hoe het vaste grond biedt in een zwermende wereld.

Waar en wanneer

Locatie: Fontys Sporthogeschool, Theo Koomenlaan 3, 5644 HZ Eindhoven

Tijd: 19.30 - 21.30 uur

Datum: 19 februari 2019, eerste avond op 12 februari 2019

Kosten: €15,00 voor beide avonden of €7,50 per avond 

Aanmelden kan via de website van de Wijsgerige Kring Eindhoven >>