Basiscursus Intelligence

Waarom hebben we het over ‘intelligence’ en niet over inlichtingen? Zijn verschillende landen het er wel over eens wat intelligence is? In de eerste module van de Basiscursus Intelligence wordt duidelijk dat er uiteenlopende definities van intelligence bestaan. Intelligence kan worden gezien in termen van informatie, proces en activiteit. De cursist reflecteert op de inlichtingencirkel en vergaart inzicht in de begrippen (on)zekerheid, dreiging en risico. De vertaalslag naar de praktijk wordt gemaakt in de eindopdracht, waarin cursisten samen een inlichtingenbehoefteplan opstellen.

Stel, je wilt weten wat de intenties van een groep terroristen zijn waarvan je vermoedt dat ze een aanslag voorbereiden. Welk type inlichtingenvergaring zet je dan in? Ga je voor de klassieke human intelligence (humint), gebruik je signals intelligence (sigint) om communicatie te onderscheppen of verzamel je open source intelligence (osint)? In module 2 komen alle verzamelmethoden, ofwel ‘ints’, aan bod. In de praktische eindopdracht stellen de cursisten zelf een inlichtingenverzamelplan op, op basis van hun inlichtingenbehoefteplan uit module 1.

Voordat intelligence aan de inlichtingenconsument kan worden verstrekt, moet de verzamelde informatie worden bewerkt en gewaardeerd. De bewerkingsfase is cruciaal, omdat er vaak een overschot aan informatie is, waardoor bottlenecks in het inlichtingenproces kunnen ontstaan. Bovendien krijgt bewerken een nieuwe betekenis in het huidige tijdperk van big data. In de volgende stap in het proces, waardering, draait het om de betrouwbaarheid van de ingewonnen informatie. In module 3 zullen cursisten zien dat er vele methoden zijn om de betrouwbaarheid te beoordelen, en dat onzekerheid en waarschijnlijkheden constanten zijn in het waarderingsproces.

‘The best analytical tool remains a really good analyst.’ In module 4 staat analyse van intelligence centraal. We krijgen een inkijkje in de psyche van de analist en zien hoe deze zich verhoudt tot de verzamelaar en de wetenschapper. Is analyse meer wetenschap of meer kunst? Moet de analist intuïtief of juist methodisch te werk gaan? In een bespreking van het product van de analyse blijkt dat schriftelijke overdracht van intelligence nog steeds dominant is, en dat de neiging tot consensus binnen inlichtingendiensten kan leiden tot een verwaterd inlichtingenproduct.

Disseminatie of verspreiding, de laatste fase van het inlichtingenproces, is van cruciaal belang. Hier vindt de overdracht naar de inlichtingenconsument plaats. Toch gaat het hier vaak fout. Botsende persoonlijkheidstypen, maar ook de vormgeving van het inlichtingenproduct, kunnen hier de oorzaak van zijn. De verschillende opvattingen over de relatie tussen inlichtingenconsument en -producent komen in module 5 aan bod. Verder is er aandacht voor covert action, de beïnvloeding van andere entiteiten, en intelligence failures.

Contra-inlichtingen hebben een hoog ‘spy versus spy’-gehalte, maar vormen waarschijnlijk het meest onbegrepen onderdeel van intelligence. Een inlichtingendienst zonder adequate offensieve en defensie contra-inlichtingen is als een stuurloos schip. In module 6 krijgt de cursist inzicht in de verschillende typen civiele en militaire contra-inlichtingen en de specifieke werkwijzen en moeilijkheidsgraad die daarbij horen.